Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008 r. nr 115, poz. 728 ze zm.) sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań samorządu powiatowego w zakresie jakości działalności placówek opiekuńczo-wychowawczych, przede wszystkim nad realizacją standardów opieki i wychowania w tych placówkach oraz nad zgodnością zatrudnienia pracowników placówek z wymaganymi kwalifikacjami, należy do zadań własnych wojewody. Wojewoda sprawuje również nadzór pedagogiczny w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych na podstawie przepisów ustawy – Karta Nauczyciela. Nie nałożono na ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego żadnych uprawnień nadzorczych w stosunku do wojewodów, w związku z tym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie ma szczegółowych danych o planach kontroli, ich tematach, a także wnioskach i zaleceniach pokontrolnych. W każdym województwie plany i tematy kontroli są ustalane w wydziałach polityki społecznej urzędów wojewódzkich, zgodnie ze specyfiką i potrzebami regionu.

Jeżeli w zakresie działalności placówek opiekuńczo-wychowawczych pojawia się problem, którego zasięg przekracza właściwość jednego województwa, wtedy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej kieruje do wszystkich wydziałów polityki społecznej urzędów wojewódzkich pismo ze wskazaniem problemu i sugestią zbadania go w podległych jednostkach. Z informacji uzyskanych w urzędach wojewódzkich wynika, że planowane kontrole kompleksowe dotyczą realizacji zadań placówki, odpowiednio: socjalizacyjnej, interwencyjnej, wielofunkcyjnej lub rodzinnej. W ramach tych kontroli bada się: zasadność pobytu dziecka w placówce, przestrzeganie standardów usług opiekuńczo-wychowawczych, realizowanie przez pracowników standardu opieki i wychowania, program naprawczy i jego realizacja, przygotowanie placówki do wypełniania specjalistycznych zadań określonych w regulaminie, przestrzeganie zasady zatrudniania wyłącznie osób o odpowiednich kwalifikacjach a także przestrzeganie praw dziecka. Kontrole problemowe natomiast dotyczą wybranego zagadnienia, np. zapewnienia właściwej opieki zdrowotnej, indywidualizacji procesu wychowania, w tym określenia potrzeb dzieci i ich zaspokojenia, przygotowania placówki do wypełniania specjalistycznych zadań określonych w regulaminie. Natomiast kontrole doraźne są przeprowadzane poza rocznym planem kontroli, na ogół na skutek skargi, która wpłynie do urzędu wojewódzkiego. W większości skargi te dotyczą działalności dyrektora lub niewłaściwego zabezpieczenia dzieci w placówce. W latach 2007–2008, po wprowadzeniu do przepisów ustawy o pomocy społecznej obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie placówki opiekuńczo-wychowawczej, urzędy wojewódzkie przeprowadziły we wszystkich całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie kraju wizytacje obiektów (na podstawie odpowiedzi na interpelację 7906).

Na podst.: Dziennik Gazeta Prawna