W środę 11 kwietnia za sprawą Fundacji „Przystanek Rodzina” Wrocław stał się stolicą rodzicielstwa zastępczego. Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Rodzinna piecza zastępcza w perspektywie XXI wieku – szanse, zagrożenia, wsparcie” zgromadziła tych, którym bliski jest temat rodzin zastępczych. Wśród znakomitych prelegentów znaleźli się przedstawiciele fundacji i stowarzyszeń na co dzień wspierających rodziny, naukowcy oraz sami bohaterowie – rodzice zastępczy. Ich wystąpieniom przysłuchiwali się rodzice zastępczy, pracownicy centrów pomocy rodzinie, organizacji pozarządowych z całego kraju oraz wrocławscy studenci. 

 

 

 

 

 

Spotkanie składające się z czterech paneli  – naukowego, praktycznego, pomocowego i prawnego  - podsumowanych debatą poprowadzili dziennikarz naukowy Rafał Motriuk i dr hab. Hubert Kaszyński. 

 

 

W tematykę pieczy zastęczej zostaliśmy wprowadzeni od strony teoretycznej dzięki naukowcom, zajmującym się tą problematyką. Garść wiedzy statystycznej przekazała dr hab. Dorota Moroń z Uniwersytetu Wrocławskiego, która omówiła rozwój systemu pieczy zastępczej w Polsce oraz przedstawiła dane statystyczne odnoszące się do rodziny zastępczej. Największy odsetek stanowią rodziny zastępcze spokrewnione prowadzone przez dziadków lub rodzeństwo dziecka. Poruszono także kwestię granicy pomiędzy powołaniem, jakim jest gotowość przyjęcia pod swój dach i wychowania dziecka, a prowadzeniem zawodowej rodziny zastępczej, będącej pracą. Elżbieta Matusiak, Prezes Fundacji „Projekt Roz” prowadząca jedną z krakowskich placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego, zwróciła uwagę na istotny temat potrzeby wsparcia opiekunów. 

 

 

Pełną wzruszeń okazała się druga część wydarzenia, kiedy to na scenie zasiadły mamy, opowiadające o własnej drodze do rodzicielstwa zastępczego i codziennym życiu w swoich nietypowych domach. Nie pominięto jednak trudnych wątków dotyczących problemów, z jakimi muszą zmagać się opiekunowie. Daniela Godlewska, mama zastępcza z Wrocławia, mówiła o relacjach z rodziną biologiczną dziecka.  Katarzyna Klimiuk-Bibik ze zwoleńskiej rodziny zastępczej zwróciła uwagę na potrzebę wzajemnego wsparcia, dzielenia się doświadczeniem oraz integracji rodzin. Ważny głos stanowiła kwestia dotycząca obowiązków nakładanych na rodziców zastępczych oraz kontrola ich wypełniania. Podsumowanie panelu praktyków stanowiła wypowiedź Gabriela Majchrzaka, wychowanka pieczy zastępczej, który w poruszających słowach opowiedział swoją historię. 

 

 

Optymistyczny panel pomocowy pozwolił dostrzec działalność organizacji wspierających rodzinną pieczę zastępczą. Lidia Zeller, Prezes Stowarzyszenia „Dla Rodziny” w Częstochowie, przybliżyła dobre praktyki będące dziełem organizacji, na przykład wspólne wyjazdy dzieci wraz z rodzinami zastępczymi oraz biologicznymi. Wrocławska Fundacja „PozyTYwka” zaoferowała pomoc psychologiczną dla dzieci i rodzin, a Fundacja EY zaprezentowała liczne projekty, w tym Akademię Świadomego Rodzica – warsztaty dla opiekunów. Łukasz Sadkowski, reprezentant Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej, przedstawił narzędzie badawcze mogące służyć PCPR-om jako pomoc w nakreśleniu drogi efektywnych działań prowadzących do deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej. 

 

 

Wystąpienia sędzi Anny Matuszewskiej oraz kurator Aliny Prusikowskiej-Marek stanowiły odpowiedź na zarzuty rodzin zastępczych. Panie mówiły o prawach, które posiadają dzieci umieszczone w pieczy zastępczej, opiekunowie zastępczy oraz rodzicie biologiczni. Skierowały uwagę publiczności na Ustawę o Wspieraniu Rodziny i Systemie Pieczy Zastępczej, która jest podstawowym dokumentem organizującym rodzinną pieczę zastępczą. Wskazywały na nieznajomość prawa, co wpływa na brak zrozumienia działań organizatorów pieczy i bywa przyczyną konfliktów między nimi a rodzicami.

 

 

Panel dyskusyjny został zdominowany przez temat wzajemnych relacji między rodzinami zastępczymi a organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej. Rodzice nie otrzymują wystarczającego wsparcia zarówno finansowego, jak i psychologicznego. W głosie rodziców zastępczych łatwo wychwycić żal, jaki mają do instytucji, którym podlegają. Niestety w wielu przypadkach określenie „podlegają” jest najtrafniejsze, bowiem zamiast oczekiwanej współpracy zmierzającej do stworzenia przyjaznego środowiska dla dziecka, rodzicom utrudnia się sprawowanie opieki, stawiając przed nimi szereg wymagań i traktując rodziny jak instytucje. Rodzice oceniani są tyle nie za opiekę nad wychowankami, co za wypełnienie określonych punktów na liście wymogów. Uderza brak zaufania wobec koordynatorów pieczy. Z obawy przed negatywną oceną zatajane są problemy wychowawcze lub materialne poszczególnych rodzin, co znacznie utrudnia pozyskiwanie wsparcia. Z drugiej strony należy zrozumieć organizatorów pieczy zastępczej, których zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom. Nie należy więc dziwić się kontrolom rodzin zastępczych oraz podyktowanych prawem wymagań. Podwójna sfera rodzin – urzędowa opiekunów pieczy zastępczej i prywatna, domowa - zasługuje na poszanowanie. 

 

 

Powodem konfliktów jest brak wzajemnego zrozumienia pomiędzy rodzicami a pracownikami zajmującymi się pomocą społeczną. Potrzebny jest dialog i współdziałanie w jednym celu. Spotkania,  takie jak to organizowana przez Przystanek Rodzina, są okazją do rozmowy pomiędzy przedstawicielami obu stron, wysłuchania wzajemnych racji, które mogą zaowocować efektywniejszym współdziałaniem. Szkoda jednak, że konferencja przyciągnęła przedstawicieli organizatorów pieczy zastępczej, którzy swoją pracę traktują jako misję, a tych, których dotyczyły zarzuty, zabrakło.

 

 

Wszystkim prelegentom dziękujemy za pouczające wystąpienia, przybliżające problematykę rodzicielstwa zastępczego zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Organizatorom za wspaniałe przygotowanie wydarzenia oraz możliwość promocji naszej działalności, która od roku otwarta jest także na wsparcie dzieci otoczonych rodzinną pieczą zastępczą. Uczestnikom za pozakulisowe spotkania i rozmowy o potrzebach. A rodzinom zastępczym za to, że jesteście.

 

 

Przypominamy, że  nie tylko placówki opiekuńczo-wychowawcze, ale także niezawodowe i zawodowe rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka mogą założyć własny profil na Portalu DomyDziecka.org. Dane teleadresowe domu dołączą do bazy placówek,  a rodzina będzie mogła samodzielnie kontaktować się z darczyńcami oraz informować o swoich potrzebach. Aby założyć bezpłatne konto należy wysłać formularz zgłoszeniowy wraz z dokumentem potwierdzającym prowadzenie pieczy zastępczej na adres aktywacja@domydziecka.org.

 

Zapraszamy do obejrzenia krótkiej relacji przygotowanej przez TVP3 Wrocław
http://wroclaw.tvp.pl/36759208/domy-dziecka-czy-rodziny-zastepcze

 

Zespół Ogólnopolskiego Portalu Domów Dziecka