Tempo industrializacji i urbanizacji spowodowało znaczne przeobrażenie współczesnej rodziny w Polsce. Wzrastające bezrobocie, spadek realnych płac, brak mieszkań – powodują dysfunkcjonalność rodziny, zwłaszcza w sferze ekonomiczno – bytowej, a co za tym idzie ogranicza realizację funkcji opiekuńczej i wychowawczej.

        W wyniku bezrobocia, braku perspektyw życiowych i niedostatku materialnego, pojawiają się trudności ze zdobyciem środków wystarczających na zaspokojenie potrzeb zarówno dzieci, jak i dorosłych. Zmiany w strukturze rodziny, prowadzą do powstania rodziny niepełnej. Rodzina tego typu stanowi potencjalne zagrożenie dla prawidłowego rozwoju dziecka. Bardzo trudno jest wymienić precyzyjnie czynniki implikujące rozbicie struktury rodziny. Z pewnością jednak najgroźniejszym z nich jest alkoholizm, który zdecydowanie uniemożliwia zaspokojenie potrzeb dziecka, zakłóca więź emocjonalną oraz przyspiesza i pogłębia proces wykolejenia się dzieci i młodzieży. Czynniki implikujące dezintegrację środowiska rodzinnego różnią się od siebie jednocześnie  wzajemnie się warunkując. Ich znajomość oraz ciągłe diagnozowanie jest niezbędne w określeniu zakresu i formy pomocy udzielanej rodzinom zagrożonym rozpadem i precyzyjnego ustalenia przyczyn umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczej. Niska świadomość społeczna i wychowawcza rodziców, brak znajomości podstawowych praw rozwoju osobowości dziecka sprzyjają aktywizacji czynników, które w konsekwencji nasilają rozmiary sieroctwa społecznego. Oprócz wymienionych zjawisk, duże zagrożenie stanowi tzw. jawna patologia. Zalicza się do niej: kryminalizm, hazard, pasożytnictwo społeczne, prostytucję, kaziroctwo, alkoholizm, narkomanię, choroby psychiczne i przewlekłe somatyczne oraz ciężkie kalectwo. W tych przypadkach następuje deprywacja podstawowych potrzeb dziecka, co powoduje bezpośrednio nieprzystosowanie społeczne, a często stanowi także przyczynę pozbawienia praw rodzicielskich i w konsekwencji sieroctwa.

         Rodzina dysfunkcjonalna to taka, która nie potrafi dostatecznie dobrze wypełniać swoich funkcji, a więc taka, która nie potrafi sprostać swoim obowiązkom względem dzieci oraz innych członków, nie jest w stanie pomyślnie rozwiązywać swoich problemów i sytuacji problemowych. Dysfunkcjonalność rodziny może dotyczyć realizacji różnych zadań oraz różnego ich zakresu. Można więc wyróżnić dysfunkcję całkowitą, oznaczającą, że w rodzinie występuje kompletne niepowodzenie w realizacji zadań rodziny i muszą ją w tym zastąpić wyspecjalizowane rodziny bądź instytucje, oraz dysfunkcję częściową, oznaczającą, że rodzina nie potrafi realizować prawidłowo pewnych jej zadań i podstawowych funkcji i że wymaga pomocy wyspecjalizowanych instytucji.

        Dysfunkcjonalność może dotyczyć niepowodzeń z zakresu wykonywania zadań związanych z zapewnieniem prawidłowych warunków bytu, realizacji zadań opiekuńczych i wychowawczych, zaspokojenia potrzeb i oczekiwań społeczeństwa, niepowodzenia w walce z kryzysem małżeńskim, niepowodzenia w sferze zdrowia, edukacji, aspiracji członków rodziny itp. Uchwycenie przyczyn dysfunkcjonalności rodziny jest zadaniem niezwykle skomplikowanym. Jest to czynnik niejednakowej natury występujący na różnych płaszczyznach. Są to czynniki tkwiące w rodzinie i cechach jej członków oraz występujące poza nią. W pierwszym wypadku na niepowodzenia w realizacji funkcji wpływają: cechy osobowościowe (często patologiczne) członków rodziny, jakość i typ kontaktów, postawy rodzicielskie, styl oddziaływania wychowawczego, kultura rodziców, przyjęty system wartości, brak wiedzy i umiejętności odnoszących się do życia rodzinnego, nieporadność czy choroby. Funkcjonowaniu rodziny jako mikrostruktury towarzyszą także liczne zewnętrzne uwarunkowania i utrudnienia. Do zagrożenia dysfunkcjonalnością dochodzi w rodzinie najczęściej wtedy, gdy tych destabilizujących czynników jest kilka i gdy tworzą złożony, wzajemnie warunkujący się splot niepowodzeń. Często sami członkowie rodziny nie są w stanie określić, które z nich mają charakter pierwotny, a które wtórny. Taka sytuacja sprawia, że ich eliminacja, a nawet próby ograniczenia szkodliwości są bardzo trudne i rzadko w pełni skuteczne.

       Dom rodzinny o charakterze dysfunkcyjnym staje się źródłem przykrości, podłożem napięć i frustracji, zarówno dla dorosłych członków, jak i dzieci, które szczególnie narażone są na skutki braku realizacji podstawowych zadań rodziny. Rodzice najczęściej nie dbają o zaspokojenie potrzeb swoich dzieci, a sposób ich traktowania przez rodziców jest źródłem cierpień i często prowadzi do deformacji ich rozwoju, negatywnych skutków emocjonalnych, zaniżonych osiągnięć edukacyjnych, aspiracji, kariery zawodowej i osobistej.
Skala dysfunkcjonalnych rodzin jest bardzo trudna do oszacowania mimo, że jest to stosunkowo częste zjawisko. W związku z tym trudno jest stwierdzić czy to zjawisko rozszerza się, czy też nie. Niepowodzenia w realizacji wielu działań rodzinnych powodowane są w znacznej mierze przez nieporadność życiową. Nieporadność często związana jest z niskim poziomem wykształcenia, co z kolei powoduje trudności w zabezpieczeniu bytu rodziny. Sytuację pogarszają często takie patologiczne zjawiska, jak alkoholizm, choroby, niepełnosprawność dziecka czy innego członka rodziny. Splot tych wszystkich niekorzystnych czynników i niepowodzeń w wielu sferach życia prowadzą często do „zaklętego kręgu” pogłębiającego dysfunkcjonalność rodziny. Problemu nie stanowi jedynie brak zaspokajania potrzeb materialnych dzieci, ale przede wszystkim potrzeb emocjonalnych, do których zalicza się np. poczucie bezpieczeństwa. Bezradności wobec problemów, napięcie powodują bardzo trudną sytuację psychospołeczną dziecka i wywierają wpływ na wyobrażenia dziecka o świecie, o nim samym oraz na zakres doświadczeń osobistych i społecznych.

           Przyczyną dysfunkcjonalności rodzin są czynniki:
-społeczno – demograficzne,
-społeczno – ekonomiczne,
-patologie w rodzinie.
Zjawiska społeczno – demograficzne określające strukturę i kondycję rodzin mają związek z przemianami kulturowymi, obyczajowymi, ale także z ekonomicznymi. Nastąpił rozpad rodzin dużych, wielopokoleniowych, zintegrowanych przestrzennie i społecznie na rzecz małych, dwupokoleniowych. W ostatnich latach mamy również do czynienia z obniżającą się liczbą urodzeń. Zwiększa się natomiast liczba dzieci urodzonych w związkach pozamałżeńskich. Dotyczy to najczęściej matek młodych, nie mających stałego źródła dochodu. Niekorzystnym, ale wydaje się, że nieuniknionym zjawiskiem jest częsty rozpad polskiej rodziny.
Do zjawisk społeczno – ekonomicznych zagrażających prawidłowemu funkcjonowaniu polskiej rodziny należy przede wszystkim bezrobocie. Poszerza się również krąg odbiorców świadczeń pomocy społecznej.
Do czynników najbardziej dezorganizujących życie rodziny należą te, które powodują różnego typu zjawiska patologiczne. Sytuację dziecka w rodzinie w największym stopniu pogarszają takie patologiczne zjawiska, jak: alkoholizm, niewłaściwe wykonywanie obowiązków rodzicielskich, przemoc w rodzinie.