W Polsce najwięcej dzieci pozbawionych opieki rodziców wychowuje się w rodzinach zastępczych spokrewnionych - według MPiPS jest ich ponad 44,5 tys. Przeszło 24 tys. mieszka w domach dziecka. Rodziny zastępcze niespokrewnione sprawują opiekę nad ponad 7,4 tys. dzieci.

W Polsce najwięcej dzieci pozbawionych opieki rodziców wychowuje się w rodzinach zastępczych spokrewnionych - zakładanych przez dziadków lub rodzeństwo. Jak podaje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, w pierwszej połowie 2011 r. takich rodzin było ponad 34 tys., sprawowały opiekę nad ponad 44,5 tys. dzieci.

Jednym z celów ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która weszła w życie w zeszłym roku, była profesjonalizacja opieki - jej autorzy chcieli, by więcej dzieci trafiało do rodzin zastępczych zawodowych.

Rodziny zastępcze niespokrewnione dzielą się na zawodowe i niezawodowe. W obu rodzajach rodzin nie może przebywać w tym samym czasie więcej niż troje dzieci. W razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej licznego rodzeństwa, dzieci może być więcej.

Jeśli w rodzinie przebywa więcej niż troje dzieci, można złożyć wniosek o przydzielenie osoby do pomocy w opiece nad nimi i w pracach gospodarskich.

Wśród rodzin zastępczych zawodowych wyróżnić można rodziny specjalistyczne i o charakterze pogotowia opiekuńczego. Rodzina specjalistyczna obejmuje opieką w szczególności dzieci niedostosowane społecznie oraz dzieci z niepełnosprawnościami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji, a także małoletnie matki z dziećmi.


Do rodzin pełniących funkcje pogotowia opiekuńczego trafiają dzieci z nieuregulowaną sytuacją prawną i powinny w nich przebywać do czasu unormowania sytuacji, nie dłużej jednak niż przez cztery miesiące. W szczególnych przypadkach okres ten może zostać wydłużony do ośmiu miesięcy.

Rodzinną formą opieki zastępczej są również rodzinne domy dziecka, w których przebywać może ośmioro wychowanków. Osoby chcące prowadzić rodzinny dom dziecka obowiązują podobne zasady jak rodziców zastępczych.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są i nie byli pozbawieni ani ograniczeni we władzy rodzicielskiej, są zdolni do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem i zapewnienia mu warunków umożliwiających zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb: rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo, a w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

Kandydaci do pełnienia każdej z form rodzinnej pieczy zastępczej muszą obowiązkowo uczestniczyć w szkoleniu, które przygotowuje ich do sprawowania opieki i wychowania dzieci, zaspokojenia ich potrzeb rozwojowych i wspierania więzi z rodziną naturalną.

Szkolenie, które trwa ok. trzech miesięcy, obejmuje m.in. zagadnienia z prawa rodzinnego, informacje o prawach dziecka, elementy pedagogiki, psychologii, umiejętności rozpoznania i oceny sytuacji rodzinnej dziecka.

Źródło Dziennik Gazeta Prawna