Domy Dziecka - Piecza zastępcza. List of Poland orphanages. Ogólnopolski Portal Domów Dziecka - znajdź Dom Dziecka

Znajdujesz się: Strona główna -> Rodzaje placówek pieczy zastępczej

Piecza zastępcza

Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Zapewnia pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka – opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym oraz przygotowanie dziecka do godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci.

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu lub w przypadku pilnej konieczności zapewnienia dziecku opieki (dot. placówek typu interwencyjnego oraz rodzin zastępczych pełniących rolę pogotowia opiekuńczego).

Pieczę zastępczą organizuje powiat. Zasady organizacji pieczy zastępczej reguluje Ustawa z dn. 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Monitorowanie realizacji zadań wynikających z ustawy należy do ministra właściwego do spraw rodziny.

Piecza zastępcza sprawowana jest w formie rodzinnej i instytucjonalnej.

Instytucjonalna Piecza Zastępcza

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Placówki opiekuńczo-wychowawcze

Potocznie nazywane domami dziecka. Placówka zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby, w szczególności bytowe, emocjonalne, rozwojowe, zdrowotne, społeczne i religijne, realizuje plan pomocy dziecku, umożliwia kontakt z rodzinami i osobami bliskimi (chyba że sąd postanowi inaczej), podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny, zapewnia dostęp do kształcenia, obejmuje działaniami terapeutycznymi, zapewnia korzystanie z przysługujących świadczeń zdrowotnych.

Obecnie większość jednostek wchodzi w skład zespołów lub kierowana jest przez centrum administracyjne, które organizuje pracę kilku placówek. Takie rozwiązanie pozwala na ograniczenie kosztów zatrudnienia pracowników administracyjnych, np. dyrekcji, sekretariatu, pracownika socjalnego.
Wiek dzieci:

Od 10 roku życia. Po ukończeniu 18 roku życia podopieczny może pozostać w placówce, jeśli chce kontynuować naukę (maksymalnie do 25 r. ż.). Młodsze dzieci mogą być umieszczane placówkach opiekuńczo-wychowawczych w szczególnych przypadkach, np. gdy matka, ojciec dziecka lub jego rodzeństwo jest już podopiecznym tej placówki, przemawia za tym stan zdrowia dziecka lub brakuje wolnych miejsc w rodzinnej pieczy zastępczej w powiecie. Należy dążyć do tego, by młodsze dzieci mogły wychowywać się w środowisku rodzinnym.
Liczba dzieci:

Maksymalnie 14 dzieci (w placówkach utworzonych po 2011 r.) lub maksymalnie 30 dzieci (w placówkach starszych). Od 02.01.2021 r. w placówce opiekuńczo-wychowawczej nie może zostać umieszczone więcej niż 14 dzieci. Obecnie trwa przekształcenie 30-osobowych placówek w mniejsze jednostki. Konieczność przekształcenia wiąże się z dużymi wydatkami na budowę lub zaadaptowanie budynku, do których przeniesiona zostanie część podopiecznych. Wojewoda może zezwolić na funkcjonowanie w jednym budynku więcej niż jednej placówki opiekuńczo-wychowawczej.

Placówkę opiekuńczo-wychowawczą prowadzi powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania (organizacja pozarządowa, instytucja kościelna). Zarząd powiatu sprawuje kontrolę nad placówkami opiekuńczo-wychowawczymi. Zarząd województwa sprawuje kontrolę nad regionalnymi placówkami opiekuńczo-terapeutycznymi oraz interwencyjnymi ośrodkami preadopcyjnymi. Placówki instytucjonalnej pieczy zastępczej podlegają również kontroli wojewody.

W zależności od funkcji pełnionej przez placówkę wyróżnia się placówki opiekuńczo-wychowawcze:

• socjalizacyjne

Najpowszechniejszy typ placówek instytucjonalnej pieczy zastępczej, realizujący podstawowe zadania placówek opiekuńczo-wychowawczych. Dzieci przyjmowane są na podstawie orzeczenia sądu. Pobyt dziecka w placówce trwa do powrotu dziecka do rodziny naturalnej, przysposobienia dziecka, przeniesienia dziecka do rodzinnej pieczy zastępczej, osiągnięcia pełnoletności lub ukończenia nauki po osiągnięciu pełnoletności.

Wiek dzieci: j.w.

Liczba dzieci: j.w.

• interwencyjne

Zadaniem placówki opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego jest doraźna opieka nad dzieckiem w czasie trwania sytuacji kryzysowej. Placówka jest obowiązana przyjąć dziecko w przypadkach wymagających natychmiastowego zapewnienia dziecku opieki.

Dzieci przyjmowane są na podstawie orzeczenia sądu, doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną, na wniosek rodziców, dziecka lub osoby trzeciej w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka w związku z przemocą w rodzinie. Pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie może trwać dłużej niż 3 miesiące (za wyjątkiem zakończenia postępowania sądowego).

Wiek dzieci: j.w. + W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka, na wniosek dziecka, rodziców lub doprowadzenia przez Policję lub Straż Graniczną , może zostać przyjęte dziecko poniżej 10 r. ż.

Liczba dzieci: j.w.

• specjalistyczno-terapeutyczne

Placówka sprawuje opiekę nad dzieckiem o indywidualnych potrzebach, w szczególności: niepełnosprawnym, wymagającym stosowania specjalnych metod wychowawczych i specjalistycznej terapii, wymagającym wyrównywania opóźnień rozwojowych i edukacyjnych. Placówka zapewnia specjalistyczne zajęcia wychowawcze, w tym socjoterapeutyczne, logopedyczne, terapeutyczne oraz rehabilitację.

Wiek dzieci: j.w.

Liczba dzieci: j.w.

• socjalizacyjne z miejscami interwencyjnymi/specjalistyczno-terapeutycznymi

Placówka łączy zadania placówki socjalizacyjnej oraz interwencyjnej lub specjalistyczno-terapeutycznej.

Wiek dzieci: j.w.

Liczba dzieci: j.w.

• rodzinne

Typ pieczy, który choć wchodzi w skład pieczy instytucjonalnej, posiada wiele cech rodzinnej pieczy zastępczej, na przykład całodobowe przebywanie z wychowawcami. Placówka umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu. Najczęściej w placówce pracuje małżeństwo, gdzie jeden z małżonków pełni funkcję dyrektora i wychowawcy, a drugi wychowawcy. Niekiedy placówki tego typu prowadzone są przez instytucje kościelne. Mogą mieścić się w prywatnym lokalu dyrektora placówki, lokalu nalężącym do powiatu, organizacji pozarządowej lub instytucji kościelnej.

Wiek dzieci: Dzieci w różnym wieku, zarówno poniżej 10 r. ż., jak i pełnoletnie uczące się.

Liczba dzieci: W pieczy zastępczej może być umieszczone maksymalnie 8 dzieci, w wyjątkowych sytuacjach liczba może się zwiększyć. Prócz dzieci w pieczy zastępczej w domu mogą mieszkać również biologiczne dzieci prowadzących.

Regionalne Placówki Opiekuńczo-Terapeutyczne

W placówce umieszcza się dzieci wymagające szczególnej opieki, które ze względu na stan zdrowia wymagający stosowania specjalistycznej opieki i rehabilitacji nie mogą zostać umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej. RPOT zapewnia specjalistyczną opiekę medyczną i rehabilitację.

Wiek dzieci: Dzieci w różnym wieku

Liczba dzieci: Maksymalnie 30

Interwencyjne Ośrodki Preadopcyjne

W ośrodku umieszcza się dzieci, które wymagają specjalistycznej opieki i w okresie oczekiwania na przysposobienie nie mogą zostać umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej. IOP zapewnia specjalistyczną opiekę medyczną i rehabilitację.

Wiek dzieci: noworodki i niemowlęta do 1 roku życia

Liczba dzieci: Maksymalnie 20

Czas pobytu: Maksymalnie do ukończenia 1 roku życia

Rodzinna Piecza Zastępcza

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Rodzinna piecza zastępcza zapewnia całodobową opiekę i wychowanie w środowisku rodzinnym, w szczególności traktowanie dziecka w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej, zapewnienie dostępu do przysługujących świadczeń zdrowotnych, kształcenia, wyrównywania braków rozwojowych i szkolnych, rozwoju uzdolnień i zainteresowań, zaspokojenie potrzeb emocjonalnych, bytowych, rozwojowych, społecznych i religijnych, zapewnienie ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka, umożliwienie kontaktu z rodzicami i innymi osobami bliskimi (chyba że sąd postanowi inaczej).
Rodzinę zastępczą lub rodzinny dom dziecka tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, u których umieszczono dziecko w celu sprawowania nad nim pieczy zastępczej.
Wiek dzieci: Rodzinną pieczą zastępczą mogą być objęte dzieci od urodzenia do pełnoletnich kontynuujących naukę (nie dłużej niż do 25 r.ż.). Większość dzieci poniżej 10 roku życia objętych pieczą zastępczą przebywa w rodzinach zastępczych lub rodzinnych domach dziecka.

Organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest jednostka organizacyjna powiatu (np. powiatowe centrum pomocy rodzinie, miejski ośrodek pomocy społecznej, miejski ośrodek pomocy rodzinie) lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania. Zarząd powiatu sprawuje kontrolę nad organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej, rodzinami zastępczymi oraz prowadzącymi rodziny zastępcze. Ocenę rodziny zastępczej oraz ocenę sytuacji dziecka w rodzinie zastępczej systematycznie sporządza organizator pieczy zastępczej.

Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

- rodzina zastępcza: spokrewniona, niezawodowa, zawodowa (w tym pełniąca rolę pogotowia opiekuńczego i specjalistyczna)

- rodzinny dom dziecka.

Rodzina zastępcza spokrewniona

Małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Prowadzący nie otrzymuje wynagrodzenia.

Finansowanie: Rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, nie niższe niż 660 zł miesięcznie oraz dodatkowo nie mniej niż 200 zł na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Kwota ulega waloryzacji.

Liczba dzieci: Nie jest ustalona maksymalna liczba dzieci.

Rodzina zastępcza niezawodowa

Małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Co najmniej jedna osoba tworząca rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów. Prowadzący nie otrzymuje wynagrodzenia.

Liczba dzieci: Maksymalnie 3. W razie konieczności umieszczenia rodzeństwa możliwe jest zwiększenie liczby dzieci. Prócz dzieci w pieczy zastępczej w domu mogą mieszkać również biologiczne dzieci prowadzących.

Rodzina zastępcza zawodowa

Małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Obowiązana jest do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji.

Prowadzącemu lub jednemu z małżonków prowadzących przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2000 zł miesięcznie, osoba ta nie może kontynuować lub podjąć dodatkowego zatrudnienia bez zgody starosty.

Finansowanie: Rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka nie niższe niż 1000 zł miesięcznie oraz dodatkowo nie mniej niż 200 zł na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Kwota ulega waloryzacji.

Szczególnymi przypadkami rodzin zastępczych zawodowych są pełniące rolę pogotowia rodzinnego oraz specjalistyczne.

• Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca rolę pogotowia rodzinnego
Przyjmuje dzieci na podstawie orzeczenia sądu, w przypadku gdy dziecko zostało doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną, na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka w związku z przemocą w rodzinie. Dziecko umieszone jest do czasu unormowanie jego sytuacji, nie dłużej niż na okres 4 miesięcy (w szczególnych przypadkach do 8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego). Prowadzącemu przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2600 zł miesięcznie. Kwota ulega waloryzacji.

• Rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna

Przyjmuje dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, na podstawie ustawy z dn. 26 października 1982 r, o postępowaniu w sprawach nieletnich, małoletnie matki z dziećmi. W przypadku umieszczenia dziecka na podstawie w/w ustawy przysługuje dodatkowa kwota nie niższa niż 200 zł na pokrycie zwiększonych kosztów pobytu dziecka. Kwota ulega waloryzacji.

Rodzinny dom dziecka

Małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. Prowadzący obowiązany jest do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji. Prowadzącemu lub jednemu z małżonków prowadzących przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2000 zł miesięcznie, osoba ta nie może kontynuować lub podjąć dodatkowego zatrudnienia bez zgody starosty.

Finansowanie: Rodzinie zastępczej przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, nie niższe niż 1000 zł miesięcznie oraz dodatkowo nie mniej niż 200 zł na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Kwota ulega waloryzacji. Prowadzący otrzymuje środki finansowe na częściowe utrzymanie lokalu mieszkalnego (wysokość kosztów generowanych przez dzieci w pieczy) oraz pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem i innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką (do wysokości środków określonych w umowie)

Liczba dzieci: Maksymalnie 8 dzieci. W razie konieczności umieszczenia rodzeństwa możliwe jest zwiększenie liczby dzieci. Prócz dzieci w pieczy zastępczej w domu mogą mieszkać również biologiczne dzieci prowadzących.

Definicje w oparciu o ustawę z dn. 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.